Produksioni: Polygram; Aim Production; Noah Production; Vardar Film – Shkup
Vendi i origjinës: Republika e Maqedonisë, Anglia, Franca
Zhanri: social
Zhanri: Film artistik
Kohëzgjatja: 119 minuta
Viti: 1994
Sinopsi: Filmi “Para shiut” në narrativën e tij filmike përmban tre njësi të ndërlidhura, të cilat titullohen “Fjalë”, “Fytyra” dhe “Foto”. Veprimi te “Fjalët” zhvillohet në manastirin e lashtë mashkullor diku në Maqedoni. Murgu i ri Kiril, i betuar se do të heshtë, gjen në qelinë e tij në papafingo Zamirën, një vajzë shqiptare që duket më shumë si një fëmijë. Ai nuk kupton shqip, por nuk ka dyshim se ajo po kërkon strehim këtu nga ndonjë e keqe. Ajo hesht për praninë e saj në manastir edhe kur fshatarët e armatosur e kërkojnë për ta gjykuar për vrasjen e një bashkëfshatari. Ai është i frikësuar kur kërkojnë manastirin dhe gëzohet vërtet kur nuk e gjejnë. Murgjit e moshuar vënë re frikën e tij të heshtur. Thellë natën hyjnë në qelinë e Kirilit dhe gjejnë vajzën. Dënimi për murgun është të largohet nga manastiri. Nën mbulesën e natës, duke kaluar nga roja i dehur i fshatit, Cirili dhe Zamira largohen nga siguria e mureve të manastirit. Tashmë është ditë, kalojnë nëpër një zonë malore shkëmbore. Cirili, i mbushur me kujdes dhe dashuri për vajzën, premton siguri diku larg fshatit dhe malit. Ajo nuk e kupton fjalimin e tij, por e kupton dashurinë e tij. Puthja në fytyrën e saj dhe duart e saj që kërkojnë strehim rreth trupit të tij janë kontakti i vetëm fizik mes tyre. Por këtu pranë tyre janë të afërmit dhe bashkëfshatarët e saj. Gjyshi i saj me ashpërsinë e një plaku fisnor e rikthen në realitet. Ajo përpiqet të shpjegojë se Cirili e ndihmoi, se ai e shpëtoi dhe se e do. Gjyshi e ndjek Cirilin me autoritetin e tij të pamëshirshëm. Ai heziton. Zamira bërtet pas tij. Ajo vrapon drejt tij. Vëllai i saj qëllon. Paragjykimi nuk lë asnjë mundësi për një fund tjetër. Cyril është pranë Zamirës, duke e parë atë ajo vdes. “Fytyrat” në pjesën e dytë të filmit “Para shiut” zhvillohen në një botë krejt tjetër, Londër dinamike, moderne, urbane. Fituesi i çmimit Pulitzer, Aleksandar Kirkov, maqedonas i cili kohë më parë është larguar nga vendlindja, ka punuar në një agjenci fotografike me famë botërore. Një histori pasionante dashurie zhvillohet mes tij dhe Anit, një grua e re që punon në të njëjtën agjenci. Aleksandri e fton atë të shkojë me të. Ndërsa Ann lufton me dilemën e saj nëse duhet të largohet nga siguria në të cilën jeton dhe të largohet me Aleksandrin në të ardhmen e paparashikueshme, në lokalin ku ajo flet me të shoqin, ndodh një incident me pasoja tragjike. Në përleshjen mes emigrantëve ballkanikë, mes të vdekurve të tjerë ishte edhe bashkëshorti i saj. “Pictures”, pjesa e tretë e filmit zhvillohet në Maqedoni. Aleksandri kthehet në shtëpi, në atdheun e tij, duke kërkuar strehim në paqen e ëndërruar prej kohësh të atdheut të tij dhe duke mos menduar se këtu po zhvillohet një luftë ndryshe, por jo më pak e pamëshirshme. Peizazhet e atdheut të tij janë të njëjta, por marrëdhëniet njerëzore kanë ndryshuar në mënyrë dramatike. Në fund të fundit ku jetojnë dy popuj të ndryshëm, me përkatësi të ndryshme fetare, marrëdhëniet janë jashtëzakonisht të polarizuara. Mes tyre ka mosbesim, ndihet në ajër shkëndija e një përplasjeje të mundshme. Njerëz të armatosur gjenden kudo, frika është ngulitur në shpirtin e tyre. Të afërmit e Aleksandrit e presin me gëzim, por edhe me habi. Vendlindja e tij është e rrënuar. I ndershëm në qëllimet e tij dhe i ndershëm në veprimet e tij ndaj njerëzve, Aleksandri viziton miqtë e tij në fshatin fqinj shqiptar, ai dëshiron të shohë ish-shoqen e tij të klasës Hana, ndaj së cilës ushqeu ndjenja të buta si djalë. Tashmë ajo është e ve dhe nënë e dy fëmijëve, djalit dhe vajzës Zamira. Ende i pa përshtatur me atmosferën që mbizotëronte mbi njerëzit, Aleksandri angazhohet për të shpëtuar Zamirën, e cila është mbyllur në vathën e deleve me akuzën se ka vrarë një nga të afërmit e tij. Ai, pa frikë nga fshatarët e armatosur, e nxjerr vajzën nga vathja e deleve. Kushëriri i tij, i përballur me pafuqinë e tij përpara epërsisë së Aleksandrit, e qëllon atë. Jeta e Aleksandrit përfundoi në zonat ku ai u rrit dhe në duart e njerëzve që ai kishte mall.
Çmimet: 1994 MFF, Venecia, Luani i Artë për filmin më të mirë 1994 MFF, Venecia, FIPRESCI (Çmimi i Kritikës) 1994 MFF, Venecia, UNICEF / “Para shiut” 1994 MFF, Venecia, Premio Cinemavenire, Young Audience Award MF 1994 Çmimi 1994 MFF, Venecia, Rolling Venecia, Çmimi i qytetit të Venecias 1994 MFF, Venecia, Luani i Artë, Çmimi i Studentëve Italian 1994 MFF, Venecia, Çmimi i Organizatës Ndërkombëtare Katolike të Filmit 1994 MFF, Venecia, Çmimi i Sindikatës ” Francesco Pasinati “për aktorin më të mirë për Rade Serbedzija 1994 MFF, Venecia, Çmimi Kodak për Gjetjefilmi debutues 1994 MFF, Toronto, Çmimi i dytë i Audiencës 1994 MFF, Sao Paulo, Çmimi i publikut për filmin më të mirë 1994 MFF, Puerto Riko, Çmimi i jurisë për filmin më të mirë 1994 MFF, Puerto Riko, Çmimi i publikut për filmin më të mirë 1994 MFF, Porto Riko, Regjisor 1994 MFF, Puerto Riko, Filmi më i mirë debutues 1994 MFF, Stokholm, Filmi më i mirë debutues 1995 MFF, Mons, Belgjikë, Golden Charlie 1995 MFF, Shën Petersburg, Grand Prix 1995 MFF, Spanjë film 1995 IFF, Screizia më e mirë, 1995 Film Forum, Bratislavë, Sllovaki, Filmi më i mirë 1995 IFF, Pantelleria, Itali, Çmimi i UNESCO-s 1995 IFF, Varshavë, Poloni, Çmimi i Audiencës 1995 Austri, 1995 Çmimi i Filmit Katolik di Donatello Çmimi Special për Institutin Suedez të Filmit Jo-Italian, 1995 Bug për filmin më të mirë të huaj 1995 Nominim për Oscar për filmin më të mirë të huaj 1995 11 tetor Çmimi shtetëror 1996 Independen t Spirit, Filmi më i mirë në gjuhë të huaj
Autorët:
Regjia: Mançevski Milço
Skenari: Mançevski Milço
Drejtor i Fotografisë: Teran Manuel
Redaktimi: Gaster Nicholas
Luajnë: Josifovski Josif, Cartridge Juliet Catherine, Ristoski Kiril, Mitevska Labina, Serbedzija Rade, Colin Gregoire
Roli dytësor: Shala Abdurahman, Mikic Aleksandar, Klinche Attila, Spirkoski Blagoja – Dzumerko, Stefanovski Ilko, Kocevska Katerina, Psaltirov Kiril, Bresliski Ljupco, Jovanovski Meto, Stojanova Milica, Krstevski Nivarovska, M Vlladimirska, Krstevska, M. Xhemail, Todorovski Ljupco – Upa
Producent: Tozija Gorjan, Konihan Judy, Kolar Chedomir
Dizajni i kostumeve: Harris Caroline, Veland Sue
Muzika: “Anastasia”
Skenografia: Sharon i Lomofit, Davidi i Hënës
Toni: Hobbes Aidan
Drita: Petar Bogoevski
Asistent regjisor: Damevski Simeon – Moni
Asistent i skenografisë: Nikolla Lazarevski
Asistente e kostumografisë: Zaklina Krstevska